ალასკაში აშშ-ის პრეზიდენტ დონალდ ტრამპსა და რუსეთის პრეზიდენტ ვლადიმერ პუტინს შორის ვიწრო ფორმატის შეხვედრა, რომელიც სამი-სამზე ფორმატში ჩატარდა, დაახლოებით, 3 საათი გაგრძელდა.
ტრამპთან ერთად შეხვედრაში მონაწილეობდნენ აშშ-ის სახელმწიფო მდივანი, მარკო რუბიო და სპეცწარმომადგენელი, სტივ უიტკოფი. პუტინის გვერდით კი იყვნენ რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრი სერგეი ლავროვი და პუტინის თანაშემწე იური უშაკოვი.
მანამდე ტრამპი და პუტინი ერთმანეთს ანკორიჯში მდებარე ელმენდორფ-რიჩარდსონის სამხედრო ბაზაზე შეხვდნენ. თვითმფრინავებიდან გამოსვლის შემდეგ ლიდერებმა ერთმანეთს ხელი ჩამოართვეს. აეროდრომიდან ტრამპი და პუტინი ერთი ავტომობილით გაემგზავრნენ.
პრესკონფერენციამ დაახლოებით 10 წუთს გასტანა – პუტინი საუბრობდა 8 წუთის განმავლობაში, ტრამპის სიტყვა 3 წუთი და 53 წამი გაგრძელდა. პრეზიდენტებმა ილაპარაკეს პროგრესზე, თუმცა შეთანხმების საკითხები თუ დეტალები არ გამოუცხადებიათ. პუტინის და ტრამპის გამოსვლების შემდეგ ჟურნალისტებს არ მიეცათ კითხვების დასმის საშუალება.
რუსეთის პრეზიდენტმა თავისი სიტყვა დაიწყო ტრამპისთვის მადლობის გადახდით მიწვევისთვის. მან ხაზი გაუსვა, რომ რუსეთი და აშშ მეზობლები არიან, რომ ალასკა – რუსეთის ისტორიის ნაწილია და ასევე არსებობს რელიგიური კავშირები. მან კონსტრუქციული უწოდა ტრამპთან მოლაპარაკებას და გაიხსენა თავისი გაჩერება მაგადანში, სადაც მან მოინახულა მემორიალი, რომელიც მეორე მსოფლიო ომში აშშ-სთან თანამშრომლობას ეძღვნება. თქვა, რომ ოთხი წელი სამიტები არ ჩატარებულა, რაც მძიმე პერიოდი იყო ორმხრივი ურთიერთობებისთვის, და სიხარულით აღნიშნა, რომ ახლა დიალოგის დრო დადგა.
“ჩვენი ქვეყანა გულწრფელად დაინტერესებულია ამის დასრულებაში. ამავდროულად, დარწმუნებულები ვართ, შეთანხმება მყარი და ხანგრძლივი რომ იყოს, საჭიროა ამ კონფლიქტის ყველა ძირეული მიზეზის, ძირეული მიზნის აღმოფხვრა და ეს რამდენჯერმე ვთქვით. საჭიროა რუსეთის ყველა ლეგიტიმური ინტერესის გათვალისწინება და ევროპასა და მთლიანად მსოფლიოში უსაფრთხოების სამართლიანი ბალანსის აღდგენა.
პრეზიდენტ ტრამპს ვეთანხმები, როგორც დღეს თქვა, რომ ბუნებრივია უკრაინის უსაფრთხოებაც უზრუნველყოფილი უნდა იყოს. ბუნებრივია, მზად ვართ ამაზე ვიმუშაოთ. იმედი მაქვს, რომ შეთანხმება, რომელსაც ერთად მივაღწიეთ, დაგვეხმარება ამ მიზნის მიღწევაში და გზას გაგვიკაფავს უკრაინაში მშვიდობისკენ. მოველით, რომ კიევი და ევროპული დედაქალაქები ამაზე კონსტრუქციულად იმუშავებენ და ამას არ დააზიანებენ”, – განაცხადა პუტინმა.
მისი თქმით, განცხადებით, 2022 წელს უკრაინასთან კონფლიქტი არ მოხდებოდა იმ დროს აშშ-ის პრეზიდენტი დონალდ ტრამპი რომ ყოფილიყო.
“მახსოვს, 2022 წელს ბოლო კონტაქტების დროს მაშინდელ ადმინისტრაციასთან, როგორ ვცდილობდი დამერწმუნებინა მაშინდელი ჩემი კოლეგა [ჯო ბაიდენი], რომ არ იყო საჭირო სიტუაციის იქამდე მიყვანა, რომელსაც შეიძლებოდა სერიოზული შედეგები მოჰყოლოდა სამხედრო მოქმედებების სახით. მაშინ პირდაპირ ვთქვი, რომ ეს იყო დიდი შეცდომა.
ჩვენ გვესმის, პრეზიდენტი ტრამპი ამბობს “მე რომ პრეზიდენტი ვყოფილიყავი, ომი არ იქნებოდა”. ვფიქრობ, ეს მართლაც ასეა”, – განაცხადა პუტინმა.
მან აღნიშნა, რომ ტრამპთან პირდაპირი კონტაქტი აქვს და აღნიშნა, რომ უკრაინა იყო განხილვის ცენტრში. ტრამპის სურვილს, მიაღწიოს საკითხის არსს, მან “უსაზღვროდ ფასეული“ უწოდა.
“ჩვენ ყოველთვის მივიჩნევდით უკრაინელებს ძმურ ხალხად, როგორი უცნაურიც არ უნდა ჟღერდეს ეს მოცემულ გარემოებებში,“ – თქვა აგრესორმა.
ამასთანავე, პრესკონფერენციაზე პუტინმა ტრამპს შესთავაზა, მორიგი შეხვედრა მოსკოვში გაიმართოს.
აშშ-ის პრეზიდენტმა საპასუხო სიტყვაში აღნიშნა, რომ ზოგ საკითხზე მას და პუტინს შორის შეთანხმება მიღწეულია, ზოგზე კი – არა. თქვა, რომ თუ შეთანხმება არ იქნება, არც გარიგება იქნება. ასევე დაჰპირდა, რომ დაურეკავს ნატოს პარტნიორებს და ვლადიმირ ზელენსკის.
“მადლობა, ბატონო პრეზიდენტო. ძალიან საფუძვლიანი და ჩემი რწმენით, ძალიან პროდუქტიული შეხვედრა გვქონდა. ბევრ საკითხზე შევთანხმდით, ვიტყოდი, რომ უმეტესობაზე. ზოგიერთ დიდ საკითხზე ბოლომდე ვერ შევთანხმდით, მაგრამ წინ წავიწიეთ. შეთანხმება არ არის, სანამ შეთანხმება არ იქნება. ნატოს წარმომადგენლებს დავურეკავ ცოტა ხანში. სხვადასხვა ხალხს დავურეკავ, ვინც მგონია, რომ სათანადოა. რა თქმა უნდა, პრეზიდენტ ზელენსკის დავურეკავ და დღევანდელ შეხვედრაზე ვეტყვი. საბოლოო ჯამში ეს მათზეა დამოკიდებული დათანხმდებიან თუ არა იმას, რაც მარკომ [რუბიო] და სტივმა [უიტკოფი] მოიფიქრეს… ძალიან ველით შეთანხმებას. ნამდვილად დიდ პროგრესს მივაღწიეთ დღეს”, – განაცხადა ტრამპმა.
ტრამპმა თქვა, რომ არსებობს უზარმაზარი ბიზნეს პერსპექტივები და იმედი გამოთქვა თანამშრომლობის.
ალასკის სამიტთან დაკავშირებით ტრამპის მიერ საჯაროდ გამოცხადებული მიზნები მოიცავდა უკრაინაში ცეცხლის შეწყვეტას და პუტინის დათანხმებას უკრაინის პრეზიდენტთან, ვოლოდიმირ ზელენსკისთან შეხვედრაზე ომის დასრულების გზებზე მოსალაპარაკებლად.
ორი ქვეყნის დელეგაციებმა ალასკა დაგეგმილ დროზე ადრე დატოვეს.
გაფართოებული მოლაპარაკებები სადილზე, რომლებიც “სამ-სამზე“ ფორმატის კონსულტაციების შემდეგ უნდა გამართულიყო, არ შედგა.
«There’s no deal until there’s a deal» – “ვიდრე შეთანხმება არ არის, გარიგება ვერ შედგება“, – ასე განაცხადა დონალდ ტრამპმა მოლაპარაკებების შემდეგ მოკლე გამოსვლაში.
ეს არაპირდაპირი აღიარებაა იმისა, რომ სამსაათიანი შეხვედრის შემდეგ შეთანხმება მიღწეული არ არის, არც ცეცხლის შეწყვეტაზე და არც რაიმე სხვა კონკრეტულ საკითხზე.
